UZUPEŁNIENIE INFORMACJI: CZY OD 16 KWIETNIA OBOWIĄZKOWO WSZYSCY PRACOWNICY NOSZĄ MASECZKI W MIEJSCU PRACY ZAPEWNIONE PRZEZ PRACODAWCĘ? BRAK PODSTAW DO TAKIEGO WNIOSKU!

W uzupełnieniu wczorajszej informacji dot stosowania przepisów o maseczkach w zakładach pracy informujemy, iż zostało już (w trybie pilnym) opublikowane w DZ.U. pod poz 673 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 10 kwietnia w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. 

Zgodnie z par. 1 pkt 5) Rozporządzenia zmieniającego, § 18 otrzymuje brzmienie:

㤠18.

1. Od dnia 16 kwietnia 2020 r. do odwołania nakłada się obowiązek zakrywania, przy pomocy odzieży lub jej części, maski albo maseczki, ust i nosa:

1)     w środkach publicznego transportu zbiorowego w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym oraz w pojazdach samochodowych, którymi poruszają się osoby niezamieszkujące lub niegospodarujące wspólnie;

2)     w miejscach ogólnodostępnych, w tym:

a)     na drogach i placach

b)     w zakładach pracy oraz w budynkach użyteczności publicznej przeznaczonych na potrzeby: administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny,

c)     w obiektach handlowych lub usługowych, placówkach handlowych lub usługowych i na targowiskach (straganach),

d)     na terenie nieruchomości wspólnych w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2020 r. poz. 532 i 568).

2.   Obowiązku określonego w ust. 1 nie stosuje się w przypadku:

1)     pojazdu samochodowego, w którym przebywa lub porusza się 1 osoba albo 1 osoba z dzieckiem, o którym mowa w pkt 2;

2)     dziecka do ukończenia 4 roku życia;

3)     osoby, która nie mogą zakrywać ust lub nosa z powodu stanu zdrowia, całościowych zaburzeń rozwoju, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym albo głębokim lub niesamodzielności; okazanie orzeczenia lub zaświadczenia w tym zakresie nie jest wymagane;

4)     osoby wykonującej czynności zawodowe, służbowe lub zarobkowe w budynkach, zakładach, obiektach, placówkach i targowiskach (straganach), o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b i c, z wyjątkiem osoby wykonującej bezpośrednią obsługę interesantów lub klientów;

5)     kierującego środkiem publicznego transportu zbiorowego w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, lub pojazdem samochodowym wykonującym zarobkowy przewóz osób, jeżeli operator publicznego transportu zbiorowego albo organizator tego transportu w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 8 i 9 tej ustawy albo przedsiębiorca wykonujący działalność w zakresie zarobkowego przewozu osób, zapewnia oddzielenie kierującego od przewożonych osób w sposób uniemożliwiający styczność w rozumieniu art. 2 pkt 25 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;6) duchownego sprawującego kult religijny, w tym czynności lub obrzędy religijne, podczas jego sprawowania;

7)     żołnierza Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i wojsk sojuszniczych, a także funkcjonariusza Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego, wykonujących zadania służbowe, stosujących środki ochrony osobistej odpowiednie do rodzaju wykonywanych czynności.

……

Zatem wprost wskazano w powyższych przepisach, iż obowiązek zakrywania ust i nosa nie dotyczy osób wykonujących czynności zawodowe, służbowe lub zarobkowe w budynkach, zakładach, obiektach, placówkach i targowiskach (straganach), o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b i c, z wyjątkiem osoby wykonującej bezpośrednią obsługę interesantów lub klientów.

Wydaje się zatem, iż celem nowelizującego Rozporządzenia było określenie, że do pracowników, którzy pracują w pomieszczeniach wyłączony jest obowiązek stosowania zakrywania ust i nosa. Taka informacja zawarta jest w wyjaśnieniach na stronie gov.pl (https://www.gov.pl/web/koronawirus/zaslon-usta-i-nos). Nowelizacja nie usuwa jednak wszystkich wątpliwości w zakresie stosowania przepisów odnoszących się do obowiązku.  

Należy przypomnieć o treści par 9 ust. 9 pkt 3 b), przywołanym w naszym wcześniejszym materiale, zgodnie z którym zakłady pracy są obowiązane zapewnić odległość między stanowiskami pracy wynoszącą co najmniej 1,5 m, chyba że jest to niemożliwe ze względu na charakter działalności wykonywanej w danym zakładzie pracy, a zakład ten zapewnia środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii COVID-19. Przepis ten pozostał w mocy.  Zatem powstaje wątpliwość czy w sytuacji, gdy w zakładzie pracy nie jest możliwe zachowanie odległości 1,5 m pomiędzy stanowiskami pracy,  pracownik powinien mieć zasłonięte usta i nos a pracodawca ma obowiązek zapewnić maseczkę? Wydaje się, iż uzasadniona jest interpretacja, że przepis par 18 ust 2 pkt 4) jako szczególny (tzn. dot zakrywania ust i nosa) będzie miał pierwszeństwo przed przepisem z par 9 ust 9 pkt 3 b) jako ogólnie odnoszącym się do stosowania środków ochrony osobistej związanych ze zwalczaniem epidemii COVID-19. Czyli przy takiej interpretacji, w sytuacji, gdy w zakładzie pracy nie jest możliwe zachowanie odległości 1,5 m pomiędzy stanowiskami pracy,  wyłączony byłby obowiązek zasłaniania przez pracownika  ust i nosa, natomiast  pracodawca zobowiązany byłby do stosowania pozostałych środków ochrony osobistej związanych ze zwalczaniem epidemii COVID-19.

Druga wątpliwość dotyczy obowiązku co do pracowników, których praca związana jest z wykonywaniem obowiązków nie dających się przypisać do zakładu pracy czy budynku, obiektu, placówki jako konkretnego miejsca związanego z siedzibą pracodawcy. Obejmuje to np. pracowników branży budowlanej pracujących na budowach, czy pracowników wielu firm świadczących usługi. Tych sytuacji znowelizowane Rozporządzenie wprost nie reguluje. Wydaje się, iż pozostaje w tej sytuacji odwołać się do ogólnego zapisu znowelizowanego par 18 ust. 1, który nakłada obowiązek zakrywania ust i nosa w miejscach ogólnodostępnych. Choć nie ma prawnej definicji miejsca ogólnodostępnego, a Rozporządzenie w par 18 ust. 1 pkt 2 zawiera tylko przykładowy katalog („w tym„), to należy przyjąć, iż obowiązek zakrywania ust i nosa będzie dotyczył wszystkich pracowników wykonujących prace w miejscach ogólnodostępnych, o ile nie obejmuje ich wyłączenie zawarte w ust.2. Miejsce ogólnodostępne można próbować zdefiniować jako miejsce, w którym istnieje możliwość styczności z innymi osobami z racji braku ograniczeń dostępu. Zatem w takich miejscach pracownicy będą objęci obowiązkiem zakrywania ust i nosa.

Przy założeniu że w przypadku terenu budowy, obowiązują przepisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych z dnia 6 lutego 2003r. (Dz.U. Nr 47, poz. 401), które w par 9 ust. 1 nakazują ogrodzić albo w inny sposób uniemożliwić wejście osobom nieupoważnionym, uzasadnione jest przyjęcie, że nie jest to teren ogólnodostępny i w takiej sytuacji nie byłoby obowiązku zakrywania ust i nosa. Jednak nie zawsze teren budowy można zabezpieczyć przed dostępem osób trzecich, co przewiduje zresztą ust.2 par 9 przedmiotowego Rozporządzenia, stanowiący, iż jeżeli ogrodzenie terenu budowy lub robót nie jest możliwe, należy oznakować granice terenu za pomocą tablic ostrzegawczych, a w razie potrzeby zapewnić stały nadzór. Zatem w takiej sytuacji, gdy terenu budowy nie da się ogrodzić, należałoby przyjąć ,że obowiązuje nakaz zakrywania ust i nosa.