ROZSZERZENIE KOMPETENCJI RAD NADZORCZYCH OD 13 PAŹDZIERNIKA

13 października 2022 roku wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych, która przewiduje szereg zmian. Jedną z nich jest znaczne rozszerzenie kompetencji rad nadzorczych a jej zadaniem jest umożliwienie bardziej efektywnego nadzoru korporacyjnego.

 W pierwszej kolejności należy zauważyć, że w dotychczasowym stanie prawnym uprawnienia rady nadzorczej sprowadzały się do oceny sprawozdań spółki w zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami i stanem faktycznym, a także wniosków zarządu dotyczących podziału zysku czy pokrycia straty oraz składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z tejże oceny. Krąg przedmiotów podlegających ocenie ograniczał się więc do fizycznie istniejących dokumentów, nie zaś do czerpania informacji o bieżących sprawach spółki.

Istota rady nadzorczej polega na tym, że stanowi gwarant, iż prowadzący sprawy spółki członkowie zarządu będą podejmowali wyłącznie działania zgodne z jej interesem. Warunkiem realności sformułowanego założenia konstrukcyjnego spółki kapitałowej jest równowaga informacyjna, występująca między zarządem, a członkami rady nadzorczej.

Jak wskazuje ustawodawca w projekcie nowelizacji: „aktualna oraz rzeczowa wiedza o procesach zachodzących w ramach złożonego organizmu, jakim bez wątpienia pozostaje spółka kapitałowa, to conditio sine qua non właściwego identyfikowania i mapowania ryzyk związanych z prowadzeniem przez niego aktywności biznesowej, a także podejmowania inicjatyw mających minimalizować te zagrożenia”.

Zmiana przepisów ma umożliwić więc wykonywanie w pełni obowiązków tego organu w sposób szybki, równocześnie będąc odpowiedzią na pojawiające się w praktyce problemy w postaci trudności w uzyskiwaniu bieżących informacji od członków zarządu spółki.

Z brzmienia znowelizowanego art. 219 kodeksu spółek handlowych wynika, że w stosunku do obecnych kompetencji, katalog osób od których rada nadzorcza będzie mogła żądać informacji zostanie rozszerzony do zarządu, prokurentów oraz osób, które są w spółce zatrudnione lub wykonują dla niej określone czynności w sposób regularny. Kolejnym wnioskiem jest, że rada od tych osób będzie miała prawo żądać: informacji, dokumentów, sprawozdań, wyjaśnień zarówno spółki, jak i spółek od niej zależnych oraz powiązanych.

Oprócz zmiany powyższego przepisu, ustawodawca dodaje nowe, w których doprecyzowuje tryb uzyskania zmian a nawet przewiduje przepis karny za udzielenie fałszywych informacji radzie nadzorczej.

Nowe przepisy stanowią, że informacje mają obowiązek zostać  przekazane radzie w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia żądania, chyba że rada sama wyrazi wolę o przedstawienie ich w terminie późniejszym. Zarząd nie może ograniczać członkom rady nadzorczej dostępu do żądanych przez nią informacji.

Pewnym novum jest wprowadzenie możliwości powołania komitetu rady nadzorczej oraz doradcy rady nadzorczej. Zgodnie z nowymi przepisami, rada może ustanowić doraźny lub stały komitet wyłoniony ze swojego grona, w celu pełnienia określonych czynności rady nadzorczych, który będzie specjalnie oddelegowany do uzyskania informacji od członków zarządu, prokurentów itd. Dodatkowo, niejako zewnętrznym elementem, jest możliwość zlecenia wybranemu doradcy zbadania na koszt spółki określonej sprawy dotyczącej działalności spółki lub jej majątku. Może również zostać powołany w celu przygotowania określonych analiz oraz opinii. Doradca powoływany jest poprzez wewnętrzną uchwałę rady nadzorczej. To ona również reprezentuje spółkę w umowie między nią a doradcą. Doradca może być powołany na okres przejściowy, do danej czynności, lecz także może zostać na czas nieoznaczony jako stałe, zewnętrzne merytoryczne wsparcie rady nadzorczej. Co ważne, na doradcy ciąży ustawowy, nieograniczony w czasie obowiązek zachowania w tajemnicy wszystkim niepublicznych informacji oraz dokumentów spółki.

Jak widać, nowelizacja dość znacznie rozszerza kompetencje rady nadzorczej, która w obecnym zakresie nie cieszyła się wieloma ustawowymi regulacjami. Nowe przepisy nie tylko pozwalają na pełniejsze, skuteczniejsze wykonywanie obowiązków rady nadzorczej, lecz również usprawnia jej działanie poprzez przyzwolenie na wyłanianie spośród siebie zespołów oraz dopuszczając do uzyskiwania zewnętrznej pomocy doradców, dając przy tym swobodę w decydowaniu czy pomoc ta ma mieć charakter okresowy czy być stała.

Na końcu warto również zauważyć, że nowelizacja wprowadza również regulacje, które odnoszą się do zasad zwoływania jej posiedzeń, ich przebiegu, protokołowania, a także stanowiąc, że posiedzenia powinny być zwoływane w miarę potrzeb z tym zastrzeżeniem, że jednak nie rzadziej niż raz w każdym kwartale roku obrotowego. Widać więc, że ustawodawca nie tylko rozszerzył merytoryczne kompetencje, lecz także usprawnił jej organizacyjną strukturę.